Inwestycje (PTE PZU)

Sytuacja na rynku

Na koniec 2020 roku aktywa netto otwartych funduszy emerytalnych ukształtowały się na poziomie blisko 149 mld zł i spadły o 4% w porównaniu do końca 2019 roku. Na spadek aktywów duży wpływ miała sytuacja spowodowana pandemią COVID-19. Przez większą część 2020 roku obserwowano dużą zmienność cen na rynkach akcji. Dopiero ostatnie dwa miesiące 2020 roku przyniosły wzrosty, co pozwoliło otwartym funduszom emerytalnym istotnie zniwelować straty z pierwszego kwartału.

Działalność PTE PZU

Otwarte Fundusze Emerytalne - udział w aktywach netto stan na 31.12.2020 roku (w %)

Źródło: KNF, Dane miesięczne o rynku OFE, Dane za grudzień 2020 roku

Na koniec 2020 roku Dobrowolny Fundusz Emerytalny PZU (DFE PZU) prowadził 33,2 tys. rachunków IKZE, na których były zgromadzone aktywa o wartości ponad 343 mln zł. Tym samym utrzymał pozycję lidera w segmencie dobrowolnych funduszy emerytalnych.

Mimo trudnego 2020 roku rynek dobrowolnych funduszy emerytalny powiększył swoje aktywa. Na aktywną zmianę alokacji portfeli w aktywa udziałowe pozwoliła znacznie mniejsza wartość aktywów tych funduszy w porównaniu do otwartych funduszy emerytalnych.

Dodatkowo istotny wpływ na wartość aktywów mają bieżące wpłaty, które w 2020 roku w DFE PZU były wyższe niż w poprzednim roku.

Czynniki, w tym zagrożenia i ryzyka, które mogą mieć wpływ na działalność funduszy emerytalnych w 2021 roku

Główne wyzwania:

• koniunktura na rynku kapitałowym, a w szczególności na Giełdzie Papierów Wartościowych, wynikająca z przebiegu pandemii COVID-19 i wpływająca na wartość aktywów funduszy oraz wysokość opłat pobieranych przez PTE za zarządzanie;
• możliwości wynikające z realizacji założeń określonych w Planie Budowy Kapitału i Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, których przeprowadzenie będzie uzależnione od opracowania szczegółowych rozwiązań i wejścia w życie niezbędnych zmian legislacyjnych;
• aktywny udział w pracach nad poprawieniem efektywności funkcjonowania III filaru i tym samym zwiększeniem jego atrakcyjności, jak również kształtowanie w świadomości społecznej potrzeb dotyczących dodatkowego oszczędzania na przyszłą emeryturę;
• przeniesienie środków z otwartych funduszy emerytalnych na indywidualne konta emerytalne.

12 marca 2021 roku do Sejmu RP wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przeniesieniem środków z otwartych funduszy emerytalnych na indywidualne konta emerytalne. Zakłada on, że ustawa wejdzie w życie 1 czerwca 2021 roku, a przekształcenie OFE w specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte nastąpi 28 stycznia 2022 roku.

Założenia do projektu przebudowy modelu funkcjonowania OFE:

• Powszechne Towarzystwa Emerytalne (PTE) zarządzające OFE i DFE przekształcą się w Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (TFI);
• OFE i DFE staną się Specjalistycznymi Funduszami Inwestycyjnymi Otwartymi (SFIO), które będą zarządzane przez TFI;
• członek OFE będzie miał prawo wyboru w zakresie środków zgromadzonych na jego rachunku w OFE: 
• domyślną opcją będzie przeniesienie środków z OFE na IKE z możliwością jego dalszego dobrowolnego zasilania. Przeniesienie środków z OFE do IKE będzie podlegało 15% opłacie od przekształcenia. Płatność zostanie rozłożona na dwa lata. Wypłaty emerytur z IKE będą zwolnione z podatku dochodowego PIT, a oszczędności zgromadzone w IKE będą podlegały dziedziczeniu, 
• członkowie OFE mogą złożyć deklarację o przeniesieniu aktywów z OFE do Funduszu Rezerwy Demograficznej (FRD) w ZUS i dopisaniu wartości przeniesionych środków do kapitału zgromadzonego na koncie w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przy wyborze tej opcji nie będzie pobierana opłata od przekształcenia. Środki zgromadzone w ZUS nie będą podlegały dziedziczeniu, a przyszłe wypłaty emerytur będą opodatkowane podatkiem dochodowym PIT według skali podatkowej,
• w ramach SFIO parasolowego, powstałego z przekształcenia OFE, zostanie wydzielony subfundusz przedemerytalny, do którego będą trafiały środki uczestników funduszu zbliżających się do wieku emerytalnego,
• polityka inwestycyjna funduszu przedemerytalnego ma być dostosowana do wieku ubezpieczonych, a co za tym idzie ryzyko inwestycyjne funduszu będzie znacząco ograniczone ustawowymi limitami inwestycyjnymi, 
• wynagrodzenie dla TFI za zarządzanie środkami pochodzącymi z OFE przekształconych na IKE wraz z innymi opłatami i kosztami będą ściśle limitowane.

Podstawą funkcjonowania przekształconych OFE będzie znowelizowana ustawa o indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego oraz indywidualnych kontach emerytalnych, a także ustawa o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Projekt zakłada zmiany w kilkudziesięciu ustawach bezpośrednio związanych z funkcjonowaniem OFE i systemem ubezpieczeń społecznych.

Nie przewiduje się okresu przejściowego na dostosowanie działalności przekształconych PTE do przepisów dotyczących TFI. PTE od dnia przekształcenia w TFI będzie obowiązane do stosowania przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz przepisów wykonawczych do tej ustawy, a także przepisów prawa wspólnotowego odnoszących się do instytucji zbiorowego inwestowania i zarządzających instytucjami zbiorowego inwestowania. To w szczególności rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 231/2013 z 19 grudnia 2012 roku uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE w odniesieniu do zwolnień, ogólnych warunków dotyczących prowadzenia działalności, depozytariuszy, dźwigni finansowej, przejrzystości i nadzoru.