Wyniki jednostkowe PZU

W 2020 roku emitent (PZU) osiągnął wynik techniczny na poziomie 1 533 mln zł wobec 1 405 mln zł w 2019 roku, co oznacza wzrost o 9,1%. Zysk netto wyniósł 1 919 mln zł i w stosunku do 2 651 mln zł w poprzednim roku spadł o 27,6%. Nie uwzględniając dywidendy otrzymanej od PZU Życie, zysk netto PZU wyniósł 588 mln zł i był o 731 mln zł, a więc o 55,4% niższy w zestawieniu z 2019 rokiem.

W poszczególnych pozycjach wyniku netto PZU odnotował:

• spadek składki przypisanej brutto do 12 537 mln zł, tj. o 3,9% mniej niż w poprzednim roku. Było to związane z niższą sprzedażą ubezpieczeń komunikacyjnych (ze względu na wyhamowanie sprzedaży nowych pojazdów i spowolnienie na rynku leasingów) oraz wzrostem składki z ubezpieczeń wypadku, choroby i różnych strat finansowych. Składka zarobiona netto, po uwzględnieniu udziału reasekuratorów i zmiany stanu rezerw składki, wyniosła 12 061 mln zł i była o 2,0% niższa niż w 2019 roku;
• niższy poziom odszkodowań i świadczeń – wyniósł 7 523 mln zł, co oznacza spadek o 3,1% w porównaniu z 2019 rokiem. Główna zmiana, a więc spadek w grupie ubezpieczeń komunikacyjnych i świadczenia pomocy, była częściowo niwelowana przez wyższą szkodowość w ubezpieczeniach od ognia i innych szkód rzeczowych oraz odpowiedzialności cywilnej ogólnej;
• spadek wyniku netto na działalności inwestycyjnej¹ do poziomu 1 103 mln zł (o 50,4% względem 2019 roku) wskutek pogorszenia wyników spółek podporządkowanych;
• mniejsze o 19 mln zł, a więc o 0,8% w stosunku do 2019 roku, koszty akwizycji z uwzględnieniem prowizji reasekuracyjnej, będące pochodną niższego udziału składki z ubezpieczeń OC komunikacyjnych charakteryzujących się niższymi stawkami prowizji i wysokim udziałem kanału multiagencyjnego z wyższymi prowizjami;
• wzrost o 3% kosztów administracyjnych – z 704 mln zł w 2019 roku do 725 mln zł w 2020 roku. Był efektem przede wszystkim wprowadzenia w obszarze sprzedaży pakietu pomocowego w związku z pandemią COVID-19 i wzrostu kosztów osobowych w wyniku presji płacowej.

W 2020 roku PZU zebrał składki brutto o wartości 12 537 mln zł, czyli o 3,9% mniej niż w 2019 roku. Składały się na nie przede wszystkim:

• składki z tytułu ubezpieczeń komunikacyjnych OC stanowiące 38,3% portfela ubezpieczeń PZU (wobec 39,2% w poprzednim roku). Niższy o 0,9 p.p. udział w portfelu był konsekwencją spadku liczby ubezpieczeń przy jednoczesnym spadku średniej ceny. Spowolnienie sprzedaży, szczególnie odczuwalne w oddziałach, sieci własnej i sieci dealerskiej, było pochodną obostrzeń związanych z pandemią COVID-19, a tym samym ograniczoną dostępnością usług dla klientów. Negatywny efekt dodatkowo spotęgowały: spadek średniej ceny w wyniku zmiany mix-u kanałów sprzedaży (wyhamowanie sprzedaży nowych pojazdów w kanale dealerskim i leasingu) i wciąż odczuwalnej presji cenowej;
• składki z tytułu ubezpieczeń komunikacyjnych AC z udziałem 23,8% w całości składki przypisanej brutto PZU (czyli o 0,9 p.p. mniej niż w poprzednim roku). Podobnie jak w przypadku portfela ubezpieczeń komunikacyjnych OC, odczuwalny był silny wpływ spowolnienia na rynku finansowania przez branżę leasingową oraz niższej sprzedaży nowych pojazdów (głównie kanałem dealerskim);
• składki z tytułu ubezpieczeń od ognia i szkód majątkowych stanowiące 20,2% portfela składki PZU. W stosunku do 2019 roku ich udział w portfelu ubezpieczeń spadł o 0,5 p.p., a wartość była niższa o 5,9%. To efekt zawarcia w 2019 roku długoterminowej umowy o wysokiej wartości jednostkowej i niższej składki z ubezpieczeń upraw (ze względu na wysoką konkurencyjność rynku i naturalną erozję portfela przy ograniczonej puli dotacji z budżetu państwa);
• składki z tytułu ubezpieczeń NNW i pozostałych, których udział w portfelu wyniósł 11,5%, a więc o 2,0 p.p. więcej niż w 2019 roku. Wartość składki wzrosła głównie w ubezpieczeniach następstw wypadków i choroby. Przyczyniła się do tego większa sprzedaż, oferowanych we współpracy z bankami Grupy PZU, ubezpieczeń pożyczek gotówkowych i kredytów hipotecznych. Wzrost wynikał także z objęcia ochroną ubezpieczeniową lekarzy i personelu medycznego na wypadek zakażenia COVID-19. Efekt spotęgowany był również większym przypisem składki z ubezpieczeń casco statków powietrznych w wyniku zawarcia kilku umów o dużej wartości oraz ubezpieczeń różnych ryzyk finansowych (głównie utraty zysku).

Spadek w 2020 roku wyniku netto na działalności inwestycyjnej do poziomu 1 103 mln zł (o 50,4% względem 2019 roku) był rezultatem przede wszystkim pogorszenia wyników portfela  spółek podporządkowanych sektora bankowego. Wiązał się także z jednorazowym efektem odpisu z tytułu utraty wartości wartości firmy powstałej w wyniku nabycia Alior Banku w kwocie -781 mln zł, z czego w rachunku wyników ujęto -747 mln zł oraz Banku Pekao w kwocie -374 mln zł, z czego w rachunku wyników ujęto -51 mln zł. Pozostała część odpisów pomniejszyła wartość kapitału z aktualizacji wyceny.

W 2020 roku wartość netto odszkodowań i świadczeń oraz przyrostu stanu rezerw PZU wyniosła 7 523 mln zł, co oznacza spadek o 3,1% w stosunku do 2019 roku.

Czynniki, które przyczyniły się do zmiany wartości odszkodowań i świadczeń netto:

• spadek wartości odszkodowań i świadczeń w grupie ubezpieczeń komunikacyjnych OC i AC. Wynikał ze znacznie niższej częstości szkód, na co wpłynęły ograniczenia w ruchu wprowadzone z powodu pandemii COVID-19. Został częściowo zniwelowany przez wzrost średniej wypłaty;
• wyższy poziom szkód spowodowanych żywiołami i pozostałych szkód rzeczowych, w tym zdarzeń o wysokiej wartości jednostkowej oraz roszczeń z ubezpieczeń upraw rolnych. Liczba szkód powodowanych zjawiskami atmosferycznymi, jak opady deszczu i gradu, wzrosła ponad normę głównie na przełomie II i III kwartału 2020 roku;
• wzrost wartości odszkodowań i świadczeń w grupie ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej. To w znacznej mierze następstwo wyższej zmiany stanu rezerw na niewypłacone odszkodowania i świadczenia głównie w ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej podmiotów medycznych;
• wyższy poziom szkodowości w ubezpieczeniach następstw wypadków i choroby, głównie NNW grupowego.

Koszty akwizycji (z uwzględnieniem prowizji reasekuracyjnych) w 2020 roku wyniosły 2 423 mln zł i spadły o 0,8% w stosunku do 2019 roku, co przy spadku składki zarobionej netto o 2% r/r oznacza pogorszenie wskaźnika kosztów akwizycji o 0,2 p.p. Na dynamikę wskaźnika kosztów akwizycji wpłynęła m.in. zmiana mix-u produktów i kanałów sprzedaży – niższa dynamika sprzedaży ubezpieczeń komunikacyjnych OC, które charakteryzują się niższymi stawkami prowizji, przy wysokim udziale kanału multiagencyjnego.

Koszty administracyjne w 2020 roku osiągnęły poziom 725 mln zł, a więc o 3% wyższy niż w poprzednim roku, co przy spadku składki zarobionej netto o 2% r/r oznacza pogorszenie  wskaźnika kosztów administracyjnych o 0,3 p.p. Wzrost kosztów administracyjnych to głównie efekt wyższych kosztów o charakterze interwencyjnym ponoszonych w związku z pandemią COVID-19 i wyższych z powodu stałej presji płacowej kosztów osobowych. Został częściowo ograniczony dzięki utrzymaniu dyscypliny kosztowej w pozaosobowych obszarach działalności.

Saldo pozostałych przychodów i kosztów technicznych w 2020 roku było ujemne i wyniosło 251 mln zł. Poprawa o 1,4% względem roku 2019 to wypadkowa wyższego odpisu na fundusz prewencyjny i odpisu aktualizującego wartość należności oraz wzrostu przychodów z tytułu odsetek za nieterminowe płacenie składek.

Ujemne było również saldo pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych. Wyniosło 148 mln zł, podczas gdy przed rokiem – kiedy także było na ujemnym poziomie – 387 mln zł. W 2019 roku saldo pozostałych kosztów operacyjnych było obciążone kosztami odsetek oraz zmianą wyceny z tytułu różnic kursowych od pożyczki zaciągniętej od PZU Finance AB na łączną kwotę 850 mln euro i spłaconej 28 czerwca 2019 roku. W 2019 roku przychody z tytułu różnic kursowych od pożyczki od PZU Finance AB (publ.) wyniosły 38 mln zł, a koszty odsetek od otrzymanych pożyczek - 29,7 mln zł. Dodatkowo, na poziom pozostałych kosztów operacyjnych w 2019 roku istotny wpływ miało utworzenie rezerwy dotyczącej ryzyk podatkowych związanych z różnymi interpretacjami zapisów szwedzkiego prawa podatkowego dotyczącego opodatkowania różnic kursowych zrealizowanych na spłatach pożyczek udzielonych w walucie innej niż waluta funkcjonalna spółki udzielającej pożyczki w wysokości 79 mln zł – rezerwa została rozwiązana w 2020 roku.

Na koniec 2020 roku suma bilansowa PZU wyniosła 44 665 mln zł i była o 7,4% wyższa w porównaniu ze stanem sprzed roku.

Głównym elementem aktywów PZU były lokaty o łącznej wartości 40 207 mln zł (wzrost o 9,7% w porównaniu z końcem 2019 roku), co stanowiło 90% sumy bilansowej PZU wobec 88,1% na koniec poprzedniego roku. Poziom lokat, z wyłączeniem lokat w jednostkach podporządkowanych, wzrósł w związku z wypracowanym wynikiem inwestycyjnym i napływem środków ze składki w efekcie rozwoju biznesu.

Należności PZU osiągnęły na koniec 2020 roku poziom 1 689 mln zł i stanowiły 3,8% aktywów, podczas gdy rok wcześniej wynosiły 2 085 mln zł (5,0% aktywów). Największe spadki nastąpiły w wartości należności z tytułu ubezpieczeń bezpośrednich (-352 mln zł r/r) oraz innych należności, w tym od jednostek podporządkowanych (-80 mln zł r/r), gdzie spadek był konsekwencją niższego poziomu należności z tytułu wykonywania czynności komisarza awaryjnego na rzecz spółek z Grupy.

Aktywa trwałe w postaci wartości niematerialnych i prawnych, wartości firmy oraz rzeczowych aktywów trwałych zostały wykazane w bilansie w wysokości 424 mln zł (-18 mln zł r/r). Stanowiły 0,9% aktywów.

Na koniec 2020 roku PZU posiadał 124 mln zł środków pieniężnych (0,3% aktywów). Rok wcześniej ich wartość wyniosła 126 mln zł.

Głównym składnikiem pasywów PZU na koniec 2020 roku były rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe. Osiągnęły wartość 21 707 mln zł (netto), co stanowiło 48,6% pasywów. Ich udział w bilansie spadł o 3,3 p.p. wobec 2019 roku, natomiast wartościowo wzrosły o 134 mln zł, w szczególności ze względu na wyższe rezerwy na niewypłacone odszkodowania i świadczenia, głównie w grupie ubezpieczeń komunikacyjnych OC oraz odpowiedzialności cywilnej ogólnej. Częściowo zniwelowały to: niższy poziom rezerwy składki i rozwiązanie rezerwy na wyrównanie szkodowości.

Na koniec 2020 roku kapitały własne osiągnęły wartość 17 689 mln zł i stanowiły 39,6% pasywów, co oznacza wzrost o 3,6 p.p. wobec stanu na koniec 2019 roku.

Należności warunkowe wyniosły 3 976 mln zł, a więc spadły o 281 mln zł (-6,6% r/r) w porównaniu z rokiem poprzednim. Składały się na nie m.in. otrzymane gwarancje i poręczenia, weksle z tytułu udzielonych gwarancji ubezpieczeniowych oraz inne należności warunkowe obejmujące głównie  zabezpieczenia otr zymane w formie przewłaszczenia majątku dłużnika, hipoteki na majątku dłużnika i inne należności warunkowe.

Saldo zobowiązań warunkowych wyniosło 1 201 mln zł, co oznacza wzrost o 52 mln zł (+4,5% r/r) względem 2019 roku. To głównie efekt wyższego o 87 mln zł poziomu zobowiązań z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń oraz roszczeń spornych, nieuznanych przez ubezpieczyciela.

W 2020 roku PZU osiągnął zwrot z kapitałów własnych (ROE) na poziomie 11,8%, czyli o 6,6 p.p. niższy niż w 2019 roku. W latach 2016-2020 stopa zwrotu z kapitału (ROE) wynosiłaśrednio 16,4%.

¹ działalność inwestycyjna zawiera przychody z lokat, niezrealizowane zyski z lokat, koszty działalności lokacyjnej, niezrealizowane straty na lokatach oraz udział w zyskach (stratach) netto jednostek podporządkowanych wycenianych metodą praw własności.