Inwestycje (TFI PZU)

Sytuacja na rynku funduszy inwestycyjnych

Na koniec 2020 roku środki zarządzane przez krajowe fundusze inwestycyjne wyniosły blisko 280,5 mld zł wobec 268,0 mld zł na koniec 2019 roku, co oznacza wzrost o 4,7%.

Towarzystwa funduszy inwestycyjnych - udział w aktywach stan na 31.12.2020 (w %)

Źródło: Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami

Według danych serwisu Analizy Online saldo wpłat i wypłat do funduszy detalicznych oferowanych na krajowym rynku przez TFI wyniosło w 2020 roku 0,1 mld zł. Na niski wynik sprzedaży wpłynęło głównie masowe wycofywanie środków w marcu i kwietniu (łącznie 23,1 mld zł), będące reakcją na panikę na rynkach kapitałowych wywołaną początkiem pandemii COVID-19 w Polsce. Od maja do grudnia napływy do funduszy stopniowo rosły, dzięki czemu rok zakończył się dodatnim bilansem sprzedaży.

Niskie oprocentowanie lokat bankowych sprawiało, że od maja do końca 2020 roku największą popularnością cieszyły się fundusze papierów dłużnych, ale mimo to w wyniku marcowych i kwietniowych odpływów zakończyły rok z ujemnym saldem (-2,7 mld zł). W 2020 roku rosło znaczenie funduszy Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK), które z założenia są odporne na sytuację rynkową dzięki systematycznym wpłatom pracowników, pracodawców i Skarbu Państwa. To właśnie te fundusze pozyskały w 2020 roku najwięcej środków (ponad 2 mld zł). Dodatnie saldo osiągnęły również fundusze mieszane (1,7 mld zł) i surowcowe (0,6 mld zł).

Pracownicze Plany Kapitałowe 

Według danych Komisji Nadzoru Finansowego wartość aktywów netto funduszy zdefiniowanej daty prowadzonych w ramach PPK wyniosła na koniec 2020 roku ponad 2,8 mld zł. Wartość aktywów netto funduszy zdefiniowanej daty w PPK prowadzonych wyłącznie przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI), bez powszechnych towarzystw emerytalnych (PTE) i zakładów ubezpieczeń (ZU), wyniosła na koniec 2020 roku 2,3 mld zł.

Towarzystwa funduszy inwestycyjnych - udział w aktywach (PPK) stan na 31.12.2020 (w %)

Etapy wprowadzania PPK:

Pracownicze Plany Kapitałowe to dobrowolny system długoterminowego oszczędzania dla pracowników. Środki gromadzone na ich rachunku PPK pochodzą z trzech źródeł:

• wpłat własnych pracownika (tzw. wpłata podstawowa, która jest obowiązkowa i dobrowolna wpłata dodatkowa);
• wpłat finansowanych przez pracodawcę (wpłaty podstawowa i dodatkowa);
• dopłat finansowanych przez Skarb Państwa (tzw. wpłata powitalna w wysokości 250 zł i dopłaty roczne po 240 zł).

Podstawowa, a więc obowiązkowa wpłata pracownika wynosi 2% jego miesięcznego wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Może być mniejsza (do 0,5%), jeśli wynagrodzenie pracownika osiągane w danym miesiącu z różnych źródeł nie przekracza 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia. Pracownik może także zadeklarować dobrowolną dodatkową wpłatę w wysokości do 2% swojego wynagrodzenia.

Podstawowa (obowiązkowa) wpłata od pracodawcy wynosi 1,5% wynagrodzenia pracownika stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Wysokość dodatkowej (dobrowolnej) wpłaty pracodawcy to maksymalnie do 2,5% wynagrodzenia pracownika.

Zebrane na rachunku PPK pieniądze, pochodzące zarówno z wpłat własnych, jak i dokonywanych przez pracodawcę oraz z dopłat Skarbu Państwa, należą w całości do pracownika i są dziedziczone. Ideą PPK jest gromadzenie oszczędności na przyszłość, gdy pracownik ukończy 60 lat. Może wypłacić pieniądze w każdej chwili wcześniej, ale wiąże się to z utratą dopłat finansowanych przez Skarb Państwa i koniecznością zapłacenia podatku od zysków kapitałowych.

Gromadzone w ramach PPK oszczędności pracowników są inwestowane w fundusze zdefiniowanej daty, czyli fundusze z określoną datą docelową inwestycji, która jest zbliżona do momentu przejścia na emeryturę. W zależności od wieku uczestnika poziom ryzyka jest ograniczany – na początku środki są inwestowane w aktywa o większym stopniu ryzyka (np. akcje), a z czasem w bezpieczniejsze (np. obligacje).

Wprowadzanie PPK przebiega etapami. W pierwszym, rozpoczętym 1 lipca 2019 roku, reforma objęła pracodawców zatrudniających powyżej 250 osób, a następnie kolejnych.

W związku z wybuchem pandemii COVID-19 ostateczny termin na podpisywanie umów o zarządzanie PPK przez firmy zatrudniające od 50 a 249 osób (II etap reformy) został przesunięty o pół roku w stosunku do wyznaczonego wcześniej – na 27 października 2020 roku.

Zarządzaniem i prowadzeniem PPK mogą się zajmować wyłącznie podmioty wpisane do ewidencji prowadzonej przez Polski Fundusz Rozwoju. Na koniec grudnia 2020 roku było ich 20: 16 TFI, 3 PTE i 1 ZU (Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie).

Działalność TFI PZU 

W ramach Grupy PZU działalność na rynku funduszy inwestycyjnych prowadzi Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych PZU (TFI PZU). Oferuje produkty i usługi dla klientów indywidualnych i instytucjonalnych. Prowadzi również programy inwestycyjno-oszczędnościowe w ramach III filaru systemu ubezpieczeń społecznych:

• Indywidualne Konta Emerytalne (IKE);
• Pracownicze Plany Oszczędnościowe (PPO);
• Pracownicze Programy Emerytalne (PPE);
• Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK);
• Zakładowe Programy Inwestycyjne (ZPI);
• Grupowe Plany Emerytalne (GPE), w ramach których są dodatkowo dostępne Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE).

Na koniec 2020 roku TFI PZU miało w swojej ofercie 50 funduszy i subfunduszy, w tym dziewięć subfunduszy w ramach PPK.

W 2020 roku silnie rozwinęło ofertę specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych inPZU SFIO, które są dostępne na internetowej platformie inPZU.pl. Klientom zaproponowano nowe strategie pasywne, oparte na współpracy z takimi partnerami, jak Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie i Goldman Sachs Asset Management, a także aktywnie zarządzane fundusze „cyklu życia” o zmiennej w czasie polityce inwestycyjnej, dopasowane do oszczędności na cele emerytalne. W ofercie TFI PZU znalazła się także intensywnie rozwijana usługa zarządzania aktywami na zlecenie.

Na koniec 2020 roku TFI PZU zarządzało aktywami netto w wysokości 23,4 mld zł, co oznaczało wzrost o 10,5% od stanu z końca 2019 roku i dało 8,36% udziału w rynku funduszy inwestycyjnych. Tym samym TFI PZU osiągnęło status jednego z trzech największych towarzystw funduszy inwestycyjnych w Polsce (w raportach Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami zostało sklasyfikowane na trzeciej pozycji).

Aktywa netto TFI PZU (w mld zł) 

Źródło: Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami

Największy przyrost aktywów TFI PZU odnotowało w funduszach: PZU Papierów Dłużnych POLONEZ (+632 mln zł), inPZU Inwestycji Ostrożnych (+254 mln zł), PZU Stabilnego Wzrostu MAZUREK (+178 mln zł), PZU SEJF+ (+168 mln zł), PZU Akcji KRAKOWIAK (+139 mln zł), PPK inPZU 2035 (+72 mln zł), PPK inPZU 2040 (+68 mln zł), PZU FIZ AKORD (+65 mln zł), PPK inPZU 2030 (+61 mln zł) i PPK inPZU 2045 (+60 mln zł).

Fundusze, w których aktywa netto zanotowały na koniec 2020 roku największy spadek, to: PZU Obligacji Krótkoterminowych, inPZU Obligacje Polskie, inPZU Akcje Rynków Rozwiniętych, inPZU Akcje Polskie i PZU FIZ FORTE.

Na zmianę wartości aktywów poszczególnych funduszy największy wpływ miały:

• rozwój serwisu i oferty inPZU oraz działania wspierające;
• aktywna sprzedaż funduszy w ramach Pracowniczych Planów Kapitałowych;
• aktywna sprzedaż funduszy w ramach Pracowniczych Planów Emerytalnych;
• pozyskanie aktywów z działań w obszarze dystrybucji jednostek przez zewnętrznych dystrybutorów;
• obniżenie stóp procentowych przez banki centralne relatywizujące zysk niektórych funduszy;
• pandemia COVID-19 skutkująca podwyższoną zmiennością wycen funduszy.

TFI PZU jest liderem w segmencie produktów emerytalnych. W Pracowniczych Programach Emerytalnych zgromadziło na koniec 2020 roku aktywa netto w wysokości 5,1 mld zł.

TFI PZU jest również jednym z liderów rynku Pracowniczych Planów Kapitałowych. Wysokość środków zgromadzonych w funduszach PPK, którymi zarządza TFI PZU, wyniosła na koniec 2020 roku 392,2 mln zł, co oznacza blisko 17% udziału w rynku (według raportu Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami). Do 22 stycznia 2021 roku umowy o zarządzanie PPK podpisało z TFI PZU ponad 35 tysięcy pracodawców. Wynik ten to zasługa m.in. szerokiego wsparcia, jakie TFI PZU oferuje pracodawcom przy wdrażaniu i obsłudze PPK. Mogą oni korzystać z bezpłatnego internetowego serwisu, który umożliwia zdalne zawieranie umów o zarządzanie i prowadzenie PPK, a także ich codzienną obsługę. Po wybuchu pandemii COVID-19 TFI PZU wprowadziło także możliwość zawierania umów o PPK przez telefon.

Czynniki, w tym zagrożenia i ryzyka, które mogą mieć wpływ na działalność funduszy inwestycyjnych i Pracowniczych Planów Kapitałowych w 2021 roku   

Kondycja rynku funduszy inwestycyjnych i Pracowniczych Planów Kapitałowych oraz ich wyniki będą zależeć przede wszystkim od:

• sytuacji makroekonomicznej (w tym tempa wzrostu gospodarczego, stopy bezrobocia i inflacji w Polsce i Europie), która wpływa na kondycję finansową przedsiębiorstw i gospodarstw domowych;
• stanu polskiej gospodarki i gospodarek światowych w efekcie obostrzeń związanych z pandemią COVID-19;
• skuteczności szczepionki przeciwko COVID-19 i tempa szczepień w poszczególnych krajach;
• działań banków centralnych (System Rezerwy Federalnej – FED, Europejski Bank Centralny – ECB, Bank of Japan, People’s Bank of China), które determinują globalną podaż pieniądza i płynność na rynkach finansowych;
• utrzymywania przez banki centralne rekordowo niskich stóp procentowych, które wpływają na zmniejszoną atrakcyjność depozytów bankowych, jednocześnie podnosząc atrakcyjność alternatywnych form lokowania kapitału;
• niepewności związanych z regulacjami dotyczącymi prywatności i technologii, nowymi podatkami i wprowadzeniem przepisów antymonopolowych;
• zainteresowania oszczędzaniem w ramach PPK ze strony pracowników objętych IV etapem reformy, czego efektem będzie wysokość środków gromadzonych w funduszach PPK.