Polityki Grupy PZU [UoR]
[GRI 103-2]
Przestępczość finansowa, pranie pieniędzy oraz finansowanie terroryzmu to wyzwania, które na całym świecie rodzą poważne konsekwencje dla rynków finansowych. Grupa PZU od lat konsekwentnie podejmuje wszelkie przewidziane prawem działania, aby nie dopuścić do sytuacji, w której transakcje przez nią realizowane zostałyby wykorzystane do nielegalnych celów.
Pracownicy i współpracownicy, włączając w to agentów PZU Życie, są cyklicznie szkoleni w obszarze przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Ustawa z 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz.U. z 2018 roku poz. 723), zwana ustawą AML (Anti Money Laundering), nałożyła na PZU nowe zadania. Jednym z podstawowych obowiązków wynikających z ustawy jest przeprowadzenie wielowymiarowej oceny ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu w PZU Życie, z uwzględnieniem czynników wewnętrznych i zewnętrznych, w tym klientów, państw lub obszarów geograficznych, produktów, usług, transakcji, kanałów dostaw, kontrahentów i podmiotów z grupy kapitałowej. Wdrożono wymagane przepisami procedury wewnętrzne, w tym procedurę grupową skierowaną do wszystkich instytucji obowiązanych w Grupie PZU (to instytucje wchodzące w skład Grupy i podlegające ustawie AML) oraz zaktualizowano procedury wewnętrzne w tym zakresie. PZU nie podlega przepisom ustawy AML, ale jako podmiot dominujący w Grupie PZU przyjmuje procedurę grupową – dla podmiotów wchodzących w skład Grupy, będącymi instytucjami obowiązanymi. Procedura grupowa określa standardy obowiązujące w Grupie PZU oraz zasady wymiany i ochrony informacji na potrzeby wykonywania czynności AML.
Aby zastosować się do tych regulacji, PZU uruchomił projekt AML. Jego celem jest wypracowanie rozwiązań, które umożliwiają wdrożenie przepisów ustawy w procesach biznesowych i operacyjnych z uwzględnieniem wymagań wynikających z projektu zmiany ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (implementującego wymagania V Dyrektywy AML oraz przyszłe wymagania AML, zdefiniowane na podstawie VI Dyrektywy AML).
Procedura bezpieczeństwa
W Grupie PZU istnieją specjalne procedury bezpieczeństwa w obszarze przeciwdziałania przestępczości. W PZU Życie wdrożono „Procedurę bezpieczeństwa w obszarze przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu PZU Życie”. Obowiązuje ona Członków Zarządu, pracowników spółki i sprzedawców, a także podmioty zewnętrzne, które współpracują ze spółką na podstawie zawartych umów.
Zgodnie z tym dokumentem standardami bezpieczeństwa w obszarze przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu są:
- zapewnienie zgodności działalności spółki z obowiązującymi regulacjami z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
- zabezpieczenie spółki przed nawiązaniem i utrzymaniem relacji biznesowych z podmiotami podejrzewanymi o pranie pieniędzy i finansowanie terroryzmu;
- zabezpieczenie reputacji spółki przed identyfikowaniem jej działalności z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu.
„Procedura” obejmuje:
- ujawnianie incydentów bezpieczeństwa, a także przestępstw ubezpieczeniowych, dokonywanych na szkodę spółki;
- prewencję i profilaktykę;
- zarządzanie ryzykiem bezpieczeństwa.
PZU i PZU Życie prowadzą analizę zawieranych umów ubezpieczenia i przeprowadzanych transakcji lub transakcji okazjonalnych w celu oceny ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Spółki stosują wobec swoich klientów środki bezpieczeństwa finansowego. Dokonują oceny ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu związanego z nawiązaniem stosunków gospodarczych lub z transakcją okazjonalną.
„Procedura bezpieczeństwa w obszarze przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu PZU Życie SA” zawiera wytyczne dotyczące czynności w przypadku wystąpienia transakcji podejrzanej oraz figurowania klienta na listach sankcyjnych (stanowią załącznik nr 5 do „Procedury”).
Czynności wykonywane w ramach „Procedury” oraz ustawy AML:
- due diligence (ocena aktualnej sytuacji oraz potencjalnego ryzyka) klienta lub partnera biznesowego przed nawiązaniem relacji biznesowej;
- enhanced due diligence (wzmocniona ocena aktualnej sytuacji oraz potencjalnego ryzyka) klienta lub partnera biznesowego, działających w krajach wysokiego ryzyka;
- wytyczne operacyjne dotyczące zgłaszania podejrzanych transakcji;
- szkolenie dla pracowników w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
- monitorowanie istniejących relacji biznesowych.
Dokument opisuje nie tylko role i zadania osób zaangażowanych w proces AML, ale także ich odpowiedzialność. Za wdrażanie obowiązków z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu określonych w ustawie AML odpowiada Członek Zarządu nadzorujący Biuro Bezpieczeństwa. Zgodnie z „Polityką Bezpieczeństwa” z 2015 roku Zarząd PZU wyznaczył do wykonywania tego nadzoru Członka Zarządu ds. bezpieczeństwa w PZU Życie.
Deklaracje PZU Życie:
- spółka nie utrzymuje współpracy, w tym nie świadczy i nie korzysta z usług podmiotów, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu przez te podmioty;
- spółka nie nawiązuje lub nie utrzymuje relacji z bankami fikcyjnymi oraz z podmiotami utrzymującymi relację z bankiem fikcyjnym;
- spółka nie realizuje wpłat oraz wypłat środków pieniężnych (rozumianych jako wpłaty i wypłaty gotówkowe związane z działalnością ubezpieczeniową) o równowartości przekraczającej 15 tys. euro, o których mowa w art. 72 ust 1 pkt 1 ustawy AML.
Działania prewencyjne
Świadomość ryzyk jest kluczowym elementem prawidłowego funkcjonowania systemu bezpieczeństwa w spółce, dlatego wszyscy pracownicy i sprzedawcy powinni zostać przeszkoleni oraz posiadać aktualną wiedzę o obowiązujących aktach wewnętrznych i innych niezbędnych regulacjach wewnętrznych z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Za nadzór nad przeszkoleniem odpowiada kierujący komórką lub jednostką organizacyjną, w której zatrudniony jest pracownik. W przypadku pracowników struktur terenowych pionów i sprzedawców współpracujących na zasadzie wyłączności odpowiedzialność ta spoczywa na kierującym komórką organizacyjną centrali nadzorującą daną strukturę.
Szczegółowe informacje dotyczące prewencji i profilaktyki bezpieczeństwa zawiera „Instrukcja prewencji i profilaktyki bezpieczeństwa PZU i PZU Życie”. Obejmuje działania podnoszące świadomość ryzyk bezpieczeństwa w obszarach:
- bezpieczeństwa informacji;
- cyberbezpieczeństwa;
- bezpieczeństwa fizycznego;
- przeciwdziałania przestępczości;
- przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
- ciągłości działania.
W TUW PZUW „Procedura przeciwdziałania przestępczości w TUW Polskim Zakładzie Ubezpieczeń Wzajemnych” formalizuje proces identyfikowania, zarządzania i zabezpieczenia się towarzystwa przed przestępczością, w szczególności przestępczością ubezpieczeniową oraz fraudami.
W TFI PZU wdrożono „Regulamin przeciwdziałania i ujawniania przypadków manipulacji instrumentami finansowymi w działalności Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych PZU SA”. Obowiązuje tam także „Procedura przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu”. Stosuje się ją zarówno w relacjach wewnętrznych spółki, jak i zewnętrznych, których stroną jest spółka. W spółce funkcjonuje również „Kodeks Dobrych Praktyk Inwestorów Instytucjonalnych” przygotowany i zatwierdzony przez Izbę Zarządzających Funduszami i Aktywami. Kodeks stanowi dla spółki istotne wsparcie w definiowaniu zasad, reguł moralnych, etycznych i poziomu należytej staranności w relacjach pomiędzy TFI PZU a innymi inwestorami instytucjonalnymi, jego klientami oraz emitentami instrumentów finansowych. Przyjęcie przez TFI PZU „Kodeksu” jest także potwierdzeniem stosowania dobrych praktyk inwestycyjnych w tej spółce.
PZU Finanse, jako podmiot obowiązany w ustawie AML, posiada procedurę anonimowego zgłaszania naruszeń przepisów z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu.
W 2020 roku w Grupie PZU doszło do 276 (187 w PZU, 13 w PZU Życie, 24 w LINK4, 1 w TUW PZUW oraz 51 w spółkach zagranicznych) incydentów dotyczących przestępstw ubezpieczeniowych, sprawy zostały przekazane organom ścigania.
W Grupie Alior Banku wdrożono procedurę w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
W 2020 roku w Grupie Alior Bank toczyło się 826 spraw o podłożu fraudowym. W 65 przypadkach zostały zidentyfikowane nieprawidłowości w zakresie oszustw wewnętrznych. Poziom strat wyniósł 236 tys. zł, z czego udało się odzyskać 176,4 tys. zł.
W Banku Pekao oraz pięciu innych spółkach z tej grupy wdrożono wewnętrzne procedury zarządzania fraudami.
W Banku Pekao obowiązuje zarządzenie – Proces zarządzania fraudami wprowadzające Instrukcję służbową – Proces zarządzania fraudami w Banku Polska Kasa Opieki. Wprowadzone przepisy precyzują uchwaloną przez Zarząd banku „Politykę zarządzania fraudami”. Instrukcja służbowa określa:
- co to jest fraud i jakie kategorie fraudów mogą dotykać bank w toku prowadzonej działalności;
- kto (która jednostka organizacyjna banku i który pracownik tej jednostki) zobowiązany jest do realizowania działań w przypadku zajścia fraudu;
- w jaki konkretnie sposób należy przeciwdziałać fraudom (katalog czynności do realizacji).
Ponadto określone są obowiązki i kompetencje Biura Bezpieczeństwa Finansowego w Departamencie Bezpieczeństwa banku, które realizuje zadania związane z centralną koordynacją przeciwdziałania przestępczości finansowej w banku.
Zarządzenie – Proces zarządzania fraudami oraz wprowadzona Instrukcja służbowa nakładają na każdego pracownika banku obowiązki i uprawnienia związane z przeciwdziałaniem przestępczości finansowej na szkodę samej organizacji i klientów banku.
W 2020 roku kwota operacji fraudowych wyniosła 30 948 428,69 zł (2 437 operacji fraudowych) – tak wysoka kwota wynika z zarejestrowania usiłowania realizacji za pośrednictwem Banku Pekao czeków wysokokwotowych (cztery czeki na kwotę przekraczającą 24 mln zł).
„W PZU i PZU Życie SA wdrożono Politykę sankcyjną, która określa standardy zarządzania ryzykiem sankcyjnym, w celu przestrzegania w działalności prowadzonej przez PZU i PZU Życie SA wymogów wynikających z sankcji międzynarodowych.”
[GRI 419-1]
9 stycznia 2020 roku Komisja Nadzoru Finansowego nałożyła na PZU karę pieniężną w kwocie 370 tys. zł:
- za naruszenie art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych w związku z niewypłaceniem przez zakład ubezpieczeń odszkodowania w terminie, o którym mowa we wspomnianym artykule, w sprawach dotyczących dziewięciu poszkodowanych;
- za naruszenie art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych w związku z niewypłaceniem przez zakład ubezpieczeń odszkodowania w terminie, o którym mowa w tym artykule, w sprawach dotyczących pięciu poszkodowanych.
[GRI 206-1]
W 2020 roku toczyło się pięć postępowań przeciwko Grupie oraz jej spółkom zależnym w zakresie naruszeń zasad uczciwej konkurencji (PZU, PZU Estonia, Bank Pekao, Alior Bank). Zakończyło się jedno dotyczące PZU. W czerwcu 2020 roku Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną prezesa UOKiK, a tym samym ostatecznie uwolnił PZU od zarzutu nielegalnego podziału rynku z Maximus Brokerem i sankcji w wysokości 56,6 mln zł. PZU zarzucano zawarcie rzekomo nielegalnego porozumienia sprzedażowego z toruńskim pośrednikiem ubezpieczeniowym – firmą Maximus Broker, polegającego na podziale rynku sprzedaży grupowych ubezpieczeń od następstw nieszczęśliwych wypadków do placówek oświatowych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Sprawa toczyła się od grudnia 2011 roku.