Ubezpieczenia (działalność zagraniczna)

Rynek litewski

W 2020 roku składka przypisana brutto na rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych wyniosła według Banku Litwy 664 mln euro. Oznacza to spadek o 1,6% w porównaniu z poprzednim rokiem.

Spowodowały go głównie ubezpieczenia komunikacyjne mające przeważający udział w rynku (59,7%). Mniejszy ruch na drogach, w efekcie ograniczeń wprowadzonych w związku z pandemią COVID-19, a także zaostrzająca się konkurencja między ubezpieczycielami doprowadziły do spadku stawek w ubezpieczeniach OC o 7,3%, AC o 1,9%.

Odporne na kryzys były ubezpieczenia nieruchomości. Utrzymały wzrost przypisu składki na poziomie 8,0%. Z kolei dynamicznie rosnąca w 2019 roku sprzedaż ubezpieczeń zdrowotnych spowolniła o 1,2% od początku 2020 roku.

W sektorze ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych na koniec grudnia 2020 roku działało 11 spółek, w tym 7 oddziałów towarzystw ubezpieczeń z siedzibą w innych państwach członkowskich UE. Liczba spółek spadła w porównaniu z poprzednim rokiem po zakończeniu w lipcu 2020 roku fuzji Compensa i Seesam.

Największym zakładem ubezpieczeń pod względem łącznego przypisu brutto składki z tytułu ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych pozostaje Lietuvos Draudimas– udział tej spółki w rynku wyniósł na koniec 2020 roku 29,6%. Łączny udział czterech największych zakładów w rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych stanowił 69,6%.

Składka brutto zgromadzona w 2020 roku przez litewskie zakłady ubezpieczeń na życie wyniosła 291 mln euro, co oznacza przyrost o 7,5% w stosunku do 2019 roku. Wygenerowały go składki regularne, rosnąc o 7,7% i jednorazowe z dynamiką na poziomie 4,9%.

W strukturze ubezpieczeń na życie dominowały ubezpieczenia z funduszem inwestycyjnym, stanowiące 65,1% wartości portfela. Tradycyjne ubezpieczenia na życie stanowiły 14,2% przypisu składki.

Wartość nowej sprzedaży spadła o 20,4%, co wynikało z ograniczeń nakładanych z powodu pandemii COVID-19. Składki ze sprzedaży nowych produktów z funduszem inwestycyjnym spadły o 25,3%, a ze sprzedaży nowych produktów na dożycie o 38,7%. Wzrosły jedynie składki ze sprzedaży umów na życie – o 8,3%.

Litewski rynek ubezpieczeń na życie charakteryzuje się wysoką koncentracją. Na koniec grudnia 2020 roku w tym sektorze działało osiem spółek, ale udział czterech największych zakładów ubezpieczeń na życie w łącznej składce przypisanej brutto stanowił 78,1%.

Największym zakładem ubezpieczeń na życie na Litwie pod względem łącznej składki przypisanej brutto jest Swedbank z 23,3-proc. udziałem w rynku. Kolejnymi są Aviva (19,2% udziału w rynku) i Compensa (18,7% udziału w rynku).

Rynek łotewski

Rynek ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych na Łotwie przyniósł na koniec 2020 roku składkę przypisaną brutto w wysokości 380 mln euro, co oznacza spadek o 4,6% (18 mln euro) w porównaniu do poprzedniego roku¹.

Do największego spadku sprzedaży doszło w ubezpieczeniach komunikacyjnych OC (o 14 mln euro) i AC (o 6 mln euro), co wiązało się z ograniczeniami w przemieszczeniu się podczas pandemii COVID-19. Efektem był również znaczący spadek sprzedaży ubezpieczeń turystycznych (o 6 mln euro). Ubezpieczenia zdrowotne odnotowały natomiast wzrost sprzedaży o 3 mln euro.

Największy udział w rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych mierzony składką przypisaną brutto miały ubezpieczenia komunikacyjne. Ubezpieczenia komunikacyjne OC stanowiły 23,7% rynku, a AC 23,0%. Istotną pozycję w strukturze produktowej zajmowały również ubezpieczenia majątkowe (21,3% udziału w rynku) i zdrowotne (18,4% udziału w rynku).

Na koniec 2020 roku na łotewskim rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych funkcjonowało 10 zakładów ubezpieczeń, 68,8% rynku było w posiadaniu czterech największych ubezpieczycieli.

¹ W 2019 roku publikowane dane uwzględniały także potrącenia związane z opłatami obowiązkowymi z tytułu ubezpieczenia komunikacyjnego OC. Po ich przekształceniu dynamikę sprzedaży szacuje się na poziomie -5,5% r/r

Rynek estoński

Zakłady ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych prowadzące działalność w Estonii wykazały w 2020 roku spadek składki przypisanej brutto o 3,7%, odnotowując sprzedaż w wysokości 383 mln euro. 32,0% tej kwoty, czyli 123 mln euro składki, zebrały oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń prowadzących działalność w Estonii.

Ograniczenia w przemieszczaniu się wprowadzone w związku z pandemią COVID-19 wpłynęły na rynek ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych. Sprzedaż ubezpieczeń turystycznych spadła o 7 mln euro (36,9%) w stosunku do 2019 roku, a ubezpieczeń komunikacyjnych OC o 12 mln euro (12,1%), na co miała dodatkowo wpływ presja cenowa i wynikająca z niej obniżka stawek ubezpieczeniowych w tym segmencie rynku.

W strukturze ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych w 2020 roku dominowały ubezpieczenia komunikacyjne z 57,2-proc. udziałem w rynku (w tym ubezpieczenia komunikacyjne AC, które stanowiły 31,1%). Z kolei w ubezpieczeniach majątkowych zgromadzono 29,1% składki przypisanej brutto na rynku.

W sektorze ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych działało na koniec 2020 roku 13 podmiotów (w tym sześć oddziałów zagranicznych towarzystw ubezpieczeń), spośród których cztery największe miały 70,4% udziału w rynku. Po połączeniu z Vienna Insurance Group działalność zakończył w 2020 roku Seesam. 

Działalność spółek PZU w krajach bałtyckich

Litwa

Grupa PZU działa na litewskim rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych od listopada 2014 roku jako Lietuvos Draudimas, który od maja 2015 roku jest także właścicielem oddziału PZU w Estonii.

Lietuvos Draudimas to lider ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych na Litwie. Jego udział w rynku na koniec 2020 roku wyniósł 29,6%. W stosunku do 2019 roku odnotował spadek składki przypisanej brutto o 3,4%, osiągając sprzedaż na poziomie 197 mln euro. Największy spadek (o 12 mln euro, tj. 9,0%), spowodowany ograniczeniami wprowadzonymi w wyniku pandemii COVID-19, nastąpił w obszarze ubezpieczeń komunikacyjnych.

Działalność Grupy PZU w zakresie ubezpieczeń na życie na Litwie prowadzi UAB PZU Lietuva Gyvybës Draudimas (PZU Litwa Życie). Zebrana składka przypisana wyniosła 19 mln euro, co oznacza wzrost o 8,5% w porównaniu do 2019 roku. Udział PZU Litwa Życie w rynku ubezpieczeń na życie wyniósł w 2020 roku 6,4% i nie zmienił się względem 2019 roku.

Łotwa 

Od czerwca 2014 roku w skład Grupy PZU wchodzi na Łotwie AAS Balta, który z kolei w maju 2015 roku przejął funkcjonujący na łotewskim rynku od 2012 roku oddział PZU Litwa.

W 2020 roku przypis składki brutto AAS Balta osiągnął wartość 107 mln euro i był niższy o 6,2% w stosunku do 2019 roku. Udział AAS Balta w rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych wyniósł 28,2%. Restrykcje wdrożone w związku z pandemią COVID-19 wpłynęły na obniżenie sprzedaży głównie ubezpieczeń komunikacyjnych – spadek składki przypisanej wyniósł 7%.

Estonia 

Od maja 2015 roku działalność Grupy PZU w Estonii prowadzi oddział Lietuvos Draudimas, który powstał z połączenia dwóch podmiotów: oddziału litewskiej spółki PZU i estońskiego oddziału, który funkcjonował pod marką Codan.

Udział w estońskim rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych osiągnął w 2020 roku poziom 14,7%, a zgromadzona składka przypisana brutto wyniosła 56 mln euro, a więc o 10,4% mniej w stosunku do 2019 roku.

Najbardziej spadła sprzedaż ubezpieczeń komunikacyjnych (o 5 mln euro, tj. 12,2%), co było przede wszystkim efektem ograniczeń wprowadzonych w związku z pandemią COVID-19.

Działalność spółek PZU na Ukrainie 

Z końcem czerwca 2020 roku nadzór nad rynkiem ubezpieczeniowym na Ukrainie objął Narodowy Bank Ukrainy. Konsekwencją zmiany było m.in. ostateczne wdrożenie regulacji dotyczących wymaganych poziomów wypłacalności zakładów ubezpieczeń, co z kolei spowodowało zakończenie działalności przez niektóre podmioty i skurczenie się rynku ubezpieczeń finansowych i majątkowych. Ukraiński rynek ubezpieczeniowy po trzech kwartałach 2020 roku odnotował spadek składki przypisanej brutto o 18,7%, osiągając poziom 33,0 mld hrywien. Składka zgromadzona z tytułu ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych wyniosła 29,4 mld hrywien, co oznacza spadek o 21,1% w porównaniu do analogicznego okresu w 2019 roku. Oprócz zmniejszenia liczby zakładów ubezpieczeń na obniżenie sprzedaży wpływ miała także pandemia COVID-19. Na skutek ograniczeń związanych z przemieszczaniem się znaczne spadki sprzedaży odnotowano w przypadku ubezpieczeń komunikacyjnych OC i AC, ubezpieczeń zielona karta, a także turystycznych.

Spółki ubezpieczeniowe oferujące ubezpieczenia na życie zebrały na koniec września 2020 roku składkę przypisaną brutto w wysokości 3,6 mld hrywien, co oznacza wzrost o 8,4% w porównaniu do analogicznego okresu poprzedniego roku.

Ukraiński rynek ubezpieczeniowy jest rozdrobniony. Na koniec września 2020 roku działało na nim 215 zakładów ubezpieczeniowych, z czego 20 oferowało ubezpieczenia na życie. Niezależnie od wciąż dużej liczby podmiotów, 100 największych zakładów ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych zgromadziło 99% składki przypisanej brutto, w przypadku 10 największych zakładów ubezpieczeń na życie było to natomiast 97% przypisu.

Na rynku ukraińskim Grupa PZU prowadzi działalność ubezpieczeniową przez dwie spółki: PrJSC IC PZU Ukraine (PZU Ukraina) w zakresie ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych oraz PrJSC IC PZU Ukraine Life (PZU Ukraina Życie) dla ubezpieczeń na życie. Ponadto spółka LLC SOS Services Ukraine oferuje usługi assistance.

W 2020 roku składka przypisana brutto zebrana przez PZU Ukraina wyniosła 1 486 mln hrywien i była niższa o 13,1% niż w roku poprzednim. Restrykcje wprowadzone w związku z pandemią COVID-19 odbiły się na sprzedaży ubezpieczeń turystycznych i odpowiedzialności cywilnej, obowiązkowych m. in. przy składaniu wniosku o wizę do Polski (spadek o 47,1%), a także ubezpieczeń zielona karta (spadek o 39,3%). Z kolei składka przypisana brutto zebrana przez PZU Ukraina Życie w 2020 roku wyniosła 538 mln hrywien i była wyższa o 2,8% w porównaniu do 2019 roku.

W ciągu trzech pierwszych kwartałów 2020 roku PZU Ukraina pozyskał 3,8% (wzrost o 0,3 p.p. w stosunku do trzech kwartałów 2019 roku) składki przypisanej brutto ukraińskiego sektora ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych, co pozwoliło spółce zająć siódme miejsce na rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych. Na czwartym miejscu na rynku ubezpieczeń na życie uplasował się PZU Ukraina Życie z 11,0% udziału w rynku (spadek o 0,3 p.p. w stosunku do poprzedniego roku)².

² Insurance TOP, Ukraiński kwartalnik ubezpieczeniowy, #7(75)2020

Czynniki, w tym zagrożenia i ryzyka, które mogą mieć wpływ na działalność ubezpieczeniową spółek zagranicznych w 2021 roku

Oprócz zdarzeń o charakterze losowym, jak powodzie, susza i przymrozki wiosenne, możliwe są także:

• wyhamowanie wzrostu gospodarczego w krajach bałtyckich i na Ukrainie – trudniejsza sytuacja finansowa firm może wpłynąć na wzrost ryzyka kredytowego, zwiększenie szkodowości portfela ubezpieczeń finansowych oraz wyhamowanie dynamiki składki przypisanej brutto w ubezpieczeniach zarówno komunikacyjnych, jak i majątkowych;
• negatywne tendencje związane ze wzrostem szkodowości w obszarze gwarancji ubezpieczeniowych, ubezpieczeniach utraty pracy oraz ubezpieczeniach niskiego wkładu przy kredytach hipotecznych na skutek przedłużającej się pandemii COVID-19;
• wznowienie presji cenowej w ubezpieczeniach komunikacyjnych, czyli rywalizacja o klienta poprzez aktywną politykę cenową konkurentów;
• zmniejszenie popytu na zakup ubezpieczeń dobrowolnych ze względu na wzrost bezrobocia i spadek zatrudnienia w konsekwencji utrzymującej się pandemii COVID-19;
• rzecznictwo sądów w zakresie wysokości wypłat z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zadośćuczynień pieniężnych za doznaną krzywdę na rzecz najbliższych członków rodziny zmarłego (zmiany legislacyjne wprowadzone na Litwie);
• zmiany trendów i zachowań klientów poszukujących zindywidualizowanej oferty i elektronicznego, szybkiego sposobu zawierania umów i takiej też obsługi ubezpieczeń, co wymusza na zakładach ubezpieczeń konieczność szybkiego dostosowywania się do nowych oczekiwań;
• wzrost wyłudzeń i przestępstw ubezpieczeniowych na skutek trudniejszej sytuacji finansowej w wielu branżach, rosnącego bezrobocia i niższego zatrudnienia;
• zmiany demograficzne i starzejące się społeczeństwo oraz wynikające z tego zmiany poziomu śmiertelności i dzietności;
• pojawienie się nowych regulacji bądź obciążeń finansowych zakładów ubezpieczeń.