Ubezpieczenia majątkowe(PZU, LINK4 i TUW PZUW)

Sytuacja na rynku

Rynek ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych w Polsce liczony składką przypisaną brutto urósł w pierwszych trzech kwartałach 2020 roku o 33 mln zł (+0,1%) w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego.

Składka przypisana brutto zakładów ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych w Polsce (w mln zł)

Źródło: KNF (www.knf.gov.pl), Biuletyn Kwartalny. Rynek ubezpieczeń 3/2020, Rynek ubezpieczeń 3/2019, Rynek ubezpieczeń 3/2018, Rynek ubezpieczeń 3/2017, Rynek ubezpieczeń 3/2016

Rozwój rynku był głównie zasługą przyrostu składki w obszarze ubezpieczeń pozakomunikacyjnych – o 424 mln zł (+3,4% r/r), podczas gdy przypis w obszarze ubezpieczeń komunikacyjnych był niższy o 391 mln zł (-2,1% r/r).

W ramach ubezpieczeń komunikacyjnych składka przypisana brutto z ubezpieczeń OC komunikacyjnych, które pozostają najistotniejszą grupą ubezpieczeń dla całego rynku (11,8 mld zł stanowiące 37,8% całego przypisu w ubezpieczeniach majątkowych w pierwszych trzech kwartałach 2020 roku), spadła o 384 mln zł r/r (-3,2% r/r). Dynamika przypisu po raz kolejny była ujemna zarówno w działalności bezpośredniej (spadek o 329 mln zł, -2,9% r/r), jak i pośredniej (o 55 mln zł, -6,1% r/r). Trendy te wynikały z aktywnej polityki cenowej konkurentów, podjętej po okresie wysokiej rentowności portfela spotęgowanej niższą częstością szkód (okres czasowej izolacji społecznej wskutek pandemii COVID-19) i spowolnienia na rynku leasingów. Sprzedaż ubezpieczeń AC była niższa o 6 mln zł (-0,1% r/r), osiągając poziom 6,4 mld zł, co stanowiło 20,7% całego przypisu w ubezpieczeniach majątkowych i pozostałych osobowych w pierwszych trzech kwartałach 2020 roku.

W ubezpieczeniach pozakomunikacyjnych największy wpływ na wyższy poziom przypisu składki miał wzrost sprzedaży ubezpieczeń od ognia i innych szkód rzeczowych (o 559 mln zł, czyli 10,0% r/r, z czego 361 mln zł dotyczyło działalności bezpośredniej) oraz odpowiedzialności cywilnej (o 97 mln zł, 5,3% r/r) i świadczenia pomocy (o 50 mln zł, 5,2% r/r). Spadek nastąpił jedynie w ubezpieczeniach różnych ryzyk finansowych (o 157 mln zł, -18,9% r/r) oraz następstw wypadków i choroby (o 196 mln zł, -8,9% r/r).

Zakłady ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych – udział w składce przypisanej brutto za trzy pierwsze kwartały 2020 roku
(w %)

*Grupa PZU – PZU, LINK4, TUW PZUW; 32,1%- udział Grupy PZU na rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych z działalności bezpośredniej.

Grupy kapitałowe: Allianz – Allianz, Euler Hermes; Ergo Hestia – Ergo Hestia; Talanx – Warta, Europa; VIG – Compensa, Inter-Risk, TUW TUW, Wiener (Gothaer); Grupa Generali - Generali, Concordia

Źródło: PIU / KNF, Biuletyn Kwartalny. Rynek ubezpieczeń 3/2020

Cały rynek ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych w ciągu trzech kwartałów 2020 roku wypracował wynik netto na poziomie 3 038 mln zł, a więc o 893 mln zł mniej od osiągniętego w analogicznym okresie 2019 roku. Bez uwzględnienia dywidendy od PZU Życie zysk netto rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych zmniejszył się o 892 mln zł (-34,3%).

Wynik techniczny rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych po trzech kwartałach 2020 roku wzrósł o 243 mln zł do poziomu 2 362 mln zł. Największy na to wpływ miał wzrost wyniku technicznego w AC o 235 mln zł (efekt wzrostu składki zarobionej przy jednoczesnym spadku odszkodowań i świadczeń) i w grupie ubezpieczeń świadczenia pomocy o 62 mln zł, podczas gdy wynik w ubezpieczeniach od ognia i innych szkód rzeczowych spadł o 78 mln zł a wynik w ubezpieczeniach kredytów i gwarancji był niższy 31 mln zł r/r.

W ramach Grupy PZU działalność na rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych prowadzą w Polsce: podmiot dominujący Grupy, tj. PZU oraz LINK4 i TUW PZUW.

Odpowiadając na oczekiwania klientów, Grupa PZU konsekwentnie poszerza w ostatnich latach swoją ofertę zarówno dla klienta detalicznego, jak i korporacyjnego. Dzięki temu utrzymuje wysoki udział w rynku.

Po trzech kwartałach 2020 roku Grupa PZU miała 32,6% udziału w rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych (32,1% z działalności bezpośredniej) wobec 33,7% w analogicznym okresie 2019 roku (33,2% z działalności bezpośredniej). Odnotowując niewielki spadek, zachowała wysoką rentowność portfela.

Wynik techniczny Grupy PZU (PZU łącznie z LINK4 i TUW PZUW) po trzech kwartałach 2020 roku stanowił 45,6% wyniku technicznego rynku (wynik techniczny Grupy PZU na poziomie 1 077 mln zł wobec wyniku technicznego rynku na poziomie 2 362 mln zł).

Łączna wartość lokat zakładów ubezpieczeń pozostałych osobowych i majątkowych na koniec III kwartału 2020 roku (bez uwzględnienia lokat w jednostkach podporządkowanych) wyniosła 66 630 mln zł i wzrosła w porównaniu do końca 2019 roku o 9,1%.

Zakłady ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych łącznie oszacowały wartość rezerw technicznoubezpieczeniowych netto na poziomie 58 030 mln zł, co stanowiło wzrost o 3,4% względem końca 2019 roku.

Rynek ubezpieczeń na życie - skłądka przypisana brutto vs. wynik techniczny (w mln zł)

Źródło: KNF (www.knf.gov.pl). Biuletyn Kwartalny. Rynek ubezpieczeń 3/2020, Rynek ubezpieczeń 3/2019, dane PZU

Działalność PZU

PZU, będąc podmiotem dominującym Grupy PZU, oferuje szeroki zakres ubezpieczeniowych produktów majątkowych i osobowych, w tym ubezpieczenia komunikacyjne, majątkowe, osobowe, rolne i ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Na koniec 2020 roku najistotniejszą grupę produktów stanowiły ubezpieczenia komunikacyjne – zarówno pod względem liczby umów ubezpieczenia, jak również udziału składki w łącznej wartości składki przypisanej brutto.

Wobec zmieniających się uwarunkowań rynkowych PZU dostosowywał w 2020 roku ofertę do oczekiwań i potrzeb klientów, wdrażając nowe produkty i innowacyjne rozwiązania.

Działania PZU w zakresie ubezpieczeń masowych:

• rozszerzenie w ubezpieczeniu PZU Dom zakresu ubezpieczenia assistance o nową usługę ochrony danych osobowych Alerty BIK. Zapewnia ubezpieczonym ochronę przed nieuprawnionym użyciem danych osobowych przez osoby trzecie, np. służącym do wyłudzenia kredytu. Dodatkowo w ubezpieczeniu majątku prywatnego wprowadzono klauzulę Wariant Serwisowy i zmieniono zakres ubezpieczenia Asystent Zdrowotny. Wariant Serwisowy to nowy standard obsługi szkody, polegający na organizacji i pokryciu kosztów naprawy szkody „zalaniowej” zamiast wypłaty odszkodowania. Nowy Asystent Zdrowotny zapewnia klientowi możliwość korzystania z zabiegów rehabilitacyjnych w przypadku urazu ortopedycznego. Wprowadzono ponadto nowe narzędzie taryfikacyjne Radar Live, które pozwoli na jeszcze lepsze dopasowanie oferty do oczekiwań i ryzyka klienta;
• wprowadzenie do oferty PZU Uprawy dodatkowego limitu w wysokości 10% – oprócz istniejących 17% i 25% – w ryzyku ujemnych skutków przezimowania dla zbóż i rzepaku. Dodatkowo zwiększono z 85% na 90% limit wysokości odszkodowania za szkody całkowite powstałe po 31 maja, dostosowując go do uregulowań rynkowych;
• rozszerzenie zakresu PZU Firmao:
  • klauzulę PZU Cyber zapewniającą ochronę m.in. przed skutkami ataków cybernetycznych i konsekwencjami naruszenia przepisów, które dotyczą prywatności (w tym RODO i ustawy o ochronie danych osobowych); w przypadku cyberataku PZU w ramach ubezpieczenia organizuje i pokrywa koszty pomocy specjalistów zarządzających incydentami, informatyków śledczych, kancelarii prawnych i agencji PR,
  • zmiany dla uatrakcyjnienia oferty dla przedsiębiorców, obejmujące definicje, katalog włączeń odpowiedzialności oraz katalog klauzul dodatkowych, który został rozszerzony; wprowadzono uproszczenia w zakresie zbierania danych mające przyspieszyć ofertowanie, a także podpowiedzi systemu dotyczące rekomendowanego przez PZU zakresu ubezpieczenia w zależności od profilu działalności gospodarczej przedsiębiorcy;

• uatrakcyjnienie ofert OC ogólna (samodzielny produkt) i PZU Doradca dla przedsiębiorców, spedytorów i świadczących usługi informatyczne poprzez wprowadzenie zmian w definicjach i wyłączeniach odpowiedzialności. Zmieniono też treści klauzul, w tym OC spedytora;
• wprowadzenie produktu PZU Na wypadek Nowotworu dla klientów przed 65. rokiem życia, u których nie stwierdzono nowotworu przed zawarciem ubezpieczenia. Ubezpieczenie zapewnia środki finansowe na leczenie w razie zdiagnozowania nowotworu złośliwego, w tym w fazie przedinwazyjnej lub niezłośliwego guza mózgu. Daje możliwość skorzystania z dodatkowej opinii medycznej u zagranicznego specjalisty;
• zmiany taryfowe w ubezpieczeniu PZU NNW dla sportowców i w umowach krótkoterminowych;
• wprowadzenie do oferty ubezpieczenia OC UTO (urządzeń transportu osobistego) przy OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Ubezpieczenie pokrywa szkody spowodowane używaniem urządzenia transportu osobistego, czyli np. roweru, hulajnogi elektrycznej, segway’a. Nowy dodatek do OC posiadaczy pojazdów mechanicznych dla klientów będących osobą fizyczną zwiększa jego atrakcyjność i wyróżnia się na konkurencyjnym rynku ubezpieczeń komunikacyjnych;
• uzupełnienie PZU Pomoc w Drodze o konsultacje lekarskie w razie wypadku lub uszkodzenia ciała powstałego w związku z użytkowaniem pojazdu. Dodatkowe świadczenie jest elementem strategii rozwoju ubezpieczeń medycznych w ramach Grupy PZU. Ma zachęcać klientów do korzystania z opieki medycznej w PZU;
• rozszerzenie zakresu ubezpieczenia PZU Auto Ochrona Prawna, w przypadku podmiotów gospodarczych i ich flot, głównie klientów korporacyjnych i flotowych, o:
  • asystę telefoniczną za granicą dla właściciela lub kierowcy pojazdu ubezpieczonego w PZU; obejmie ona pomoc w ustaleniu odpowiedzialności za szkodę, chroniąc klienta przed fałszywym przypisywaniem mu winy,
  • konsultację prawną w Polsce lub za granicą związaną z wypadkiem pojazdu ubezpieczonego w PZU,
  • zwiększenie sum ubezpieczenia do 2 000 zł w wariancie Komfort i do 50 000 zł w wariancie Super.

Modyfikacja zakresu ubezpieczenia ochrony prawnej zapewnia kompleksową ochronę klienta flotowego i korporacyjnego oraz ogranicza koszty jego działalności. Korzyścią dla PZU jest zmniejszenie częstości i wartości szkód zagranicznych w ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych;

• rozszerzenie oferty o ubezpieczenie PZU Auto Opony, zapewniające klientom posiadającym PZU Auto OC lub PZU Auto AC pomoc oraz finansowanie naprawy lub wymiany uszkodzonej opony w pojeździe. Wyróżnia się bardzo szerokim zakresem możliwej ochrony, którą klient dostosowuje do swoich potrzeb. Atutem jest też największa na rynku sieć assistance obejmująca ponad 700 partnerów PZU świadczących usługi pomocy drogowej.

W segmencie ubezpieczeń korporacyjnych większość zmian polegała na podwyższaniu efektywności współpracy z pośrednikami oraz uatrakcyjnieniu oferty dla klientów flotowych i firm leasingowych. Najważniejsze nowości produktowe to:

• wprowadzenie nowej oferty w zakresie ubezpieczenia mienia w transporcie międzynarodowym. Ma to na celu podniesienie konkurencyjności PZU i ujednolicenie oferty, w szczególności dla klientów prowadzących równocześnie działalność w transporcie krajowym i międzynarodowym;
• opracowanie subproduktu PZU D&Oskonała ochrona dla małych i średnich spółek kapitałowych, obejmującego ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej członków władz tych spółek.

W zakresie ubezpieczeń finansowych PZU konsekwentnie wspierał polską gospodarkę, udzielając gwarancji ubezpieczeniowych oraz zabezpieczając realizację kontraktów w kluczowych obszarach, takich jak energetyka, przemysł budowlany oraz działalność naukowa i innowacyjna. Najważniejsze aktywności związane z ofertą produktową to:

• modyfikacja produktu Gwarancja środowiskowa dla zabezpieczenia roszczeń przez posiadaczy odpadów, którzy są zobowiązani do uzyskania zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów;
• wprowadzenie ubezpieczenia straty finansowej GAP w kanale dealerskim;
• zmiany w procesie oceny ryzyka przy oferowaniu gwarancji ubezpieczeniowych, ubezpieczeń kredytów bankowych i ubezpieczenia straty finansowej GAP.

W 2020 roku PZU współpracował z ośmioma bankami i z dziesięcioma partnerami strategicznymi. Kontrahenci PZU są liderami w swoich branżach i posiadają bazy klientów, które dają możliwość rozbudowania oferty PZU o kolejne, innowacyjne produkty skierowane do tych klientów. Aktywnie współpracując z bankami z Grupy PZU, Bankiem Pekao i Alior Bankiem, PZU kontynuuje wdrażanie kompleksowej oferty z wykorzystaniem sieci dystrybucyjnej tych banków. Współpraca pozwala konsekwentnie rozszerzać ofertę i skalę sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z produktami bankowymi, w tym ubezpieczeń do pożyczki gotówkowej i kredytów hipotecznych.

W obszarze partnerstwa strategicznego współpraca opiera się przede wszystkim na firmach z branży energetycznej, za pośrednictwem których PZU oferuje usługi assistance, np. pomoc elektryka lub hydraulika oraz nowo wprowadzony do oferty assistance zdrowotny. Oferta ubezpieczeń PZU jest również obecna na rynku e-commerce dzięki współpracy z PLL LOT, iSpot i Allegro.

Działalność LINK4

LINK4, pierwsza na rynku ubezpieczeniowym w Polsce firma sprzedająca produkty przez telefon, pozostaje jednym z liderów ubezpieczeń direct, rozszerzając działalność o współpracę z multiagencjami, bankami i partnerami strategicznymi. Oferuje szeroki zakres ubezpieczeniowych produktów majątkowych i osobowych, w tym ubezpieczenia komunikacyjne, mieszkaniowe, turystyczne oraz ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Wobec zmieniających się uwarunkowań rynkowych kładzie główny nacisk na rozwój innowacyjnych rozwiązań, dostarczając dodatkową wartość zarówno klientom, jak i partnerom biznesowym. Wykorzystując nowe technologie w wewnętrznych procesach i w relacjach z klientami, konsekwentnie zmienia sposób myślenia o ubezpieczeniach. Na koniec 2020 roku w LINK4 działało 47 w pełni zrobotyzowanych procesów i 9 aplikacji, które wspierają na co dzień zadania pracowników.

Jako pierwsze towarzystwo ubezpieczeniowe na rynku polskim LINK4 zaczął w 2020 roku udostępniać klientom dokumenty publiczne z wykorzystaniem trwałego nośnika opartego na technologii blockchain. Mają dzięki temu dostęp do dokumentów w wersji elektronicznej z gwarancją ich niezmienności i nieusuwalności w czasie. To spełnienie wymogów prawnych przy wykorzystaniu nowoczesnej technologii i znaczne ułatwienie w komunikacji, które jednocześnie ogranicza konieczność przesyłania korespondencji papierowej.

Jako jeden z pierwszych w Polsce ubezpieczycieli LINK4 utworzył w 2020 roku funkcję Rzecznika Klienta, aby wspierał klientów w sprawach, które wyczerpują możliwości dostępnych ścieżek reklamacyjnych.

W związku z pandemią COVID-19 spółka wprowadziła szereg udogodnień dla pośredników. Już w ciągu tygodnia od wprowadzenia stanu epidemicznego umożliwiła zawieranie umów ubezpieczenia na odległość, bez konieczności podpisu klienta. Wprowadziła także możliwość przeprowadzania inspekcji bez udziału agenta.

Uruchomiła ponadto specjalną infolinię szkodową dla klientów, którzy są pracownikami służb medycznych, policji, straży miejskiej i innych instytucji publicznych bezpośrednio zaangażowanych w walkę z pandemią, a także dla wolontariuszy niosących pomoc zakażonym i osobom starszym. Ich zgłoszenia są realizowane w pierwszej kolejności.

Potwierdzeniem uznania, jakim LINK4 cieszy na rynku i wśród swoich pracowników, jest tytuł Best Quality Employer 2020. Przyznane przez Centralne Biuro Certyfikacji Krajowej wyróżnienie stawia LINK4 w gronie najlepszych pracodawców w Polsce.

W 2020 roku LINK4 skupiał się na dalszym wzbogacaniu oferty produktowej, dostosowując ją do zmieniających się oczekiwań klientów i partnerów biznesowych. Najważniejsze aktywności to:

• uzupełnienie oferty dla klientów posiadających polisę komunikacyjną OC o produkt Pomoc po wypadku. Daje on gwarancję szybkiej obsługi szkody jeśli do zdarzenia doszło na terenie Polski z winy innego kierowcy posiadającego ubezpieczenie OC u innego niż LINK4 ubezpieczyciela. W takiej sytuacji LINK4 wypłaci odszkodowanie klientowi, i sam wystąpi z regresem do ubezpieczyciela sprawcy. To duże udogodnienie dla klientów, którzy nie będą musieli ubiegać się o odszkodowanie w firmie, z którą nie łączy ich żadna umowa;
• wprowadzenie ubezpieczenia od wszelkiego ryzyka All Risks w Auto Casco, które rozszerza ochronę, zastępując dotychczasowe zdarzenia nazwane;
• uzupełnienie oferty LINK4 Dziecko o wypłatę świadczenia z tytułu zachorowania i za pobyt w szpitalu związany z COVID-19;
• rozszerzenie zakresu ochrony w NNW komunikacyjnym o łagodniejszy, a nie jak dotąd wyłącznie trwały, uszczerbek na zdrowiu. Został on sklasyfikowany w nowej tabeli uszczerbkowej, która opisuje zarówno rozpoznanie, jak i skutek nieszczęśliwego wypadku. Z wypłatą świadczenia LINK4 nie czeka do zakończenia leczenia, ale wypłaca je na podstawie dokumentacji medycznej;
• uzupełnienie oferty Podróże LINK4 o pokrycie kosztów leczenia i usług assistance związanych z COVID-19;
• przeredagowanie OWU pozostałych ubezpieczeń komunikacyjnych w taki sposób, aby treść była maksymalnie przystępna i zrozumiała dla klientów oraz odpowiadała standardom prostego języka.

Działalność TUW PZUW 

Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych (TUW PZUW) oferuje elastyczne programy ubezpieczeniowe, dopasowane do potrzeb ubezpieczonych pod względem zakresu i kosztów ochrony. Od 2016 roku sprzedaje i obsługuje ubezpieczenia gospodarcze dla różnych branż, koncentrując się na współpracy z dużymi podmiotami korporacyjnymi, medycznymi (szpitale i przychodnie), kościelnymi oraz jednostkami samorządu terytorialnego.

Na koniec 2020 roku Towarzystwo liczyło 432 członków, o 50 więcej niż przed rokiem. Są oni skupieni według określonych kryteriów (branżowych, korporacyjnych, rodzajów ryzyk) w 52 związkach wzajemności członkowskiej (ich liczba wzrosła o dwa w stosunku do poprzedniego roku).

TUW PZUW konsekwentnie dostosowuje model funkcjonowania do rosnącej skali działalności, rozbudowując zespół profesjonalistów, którzy kompleksowo obsługują ubezpieczenia członków towarzystwa i dopasowują ofertę do ich indywidualnych preferencji.

W 2020 roku TUW PZUW kontynuował dynamiczny rozwój sprzedaży. Wdrożył nowe produkty i innowacyjne rozwiązania w obsłudze, odpowiadając na potrzeby zmieniającego się rynku i oczekiwań klientów.

Najważniejszą zmianą w ofercie było wprowadzenie produktu Utrata zysku na skutek awarii maszyn (MLoP) zarówno dla dużych, jak i mniejszych podmiotów gospodarczych. W obszarze partnerstwa strategicznego (affinity) opracowano ofertę w zakresie ubezpieczeń odnawialnych źródeł energii oraz assistance dla klientów posiadających instalacje fotowoltaiczne.

Na „Liście 500”, przygotowywanym przez dziennik „Rzeczpospolita” zestawieniu największych polskich firm, TUW PZUW awansował w 2020 roku z 460. pozycji (za 2018 rok) na 407. W ten sposób znalazł się na 12. miejscu rankingu „Największe skoki”. Zajął też 30. miejsce w zestawieniu firm o największym wzroście dochodów (53. pozycja w ubiegłorocznej edycji).

Czynniki, w tym zagrożenia i ryzyka, które będą miały wpływ na działalność sektora ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych w 2021 roku

Obok zdarzeń o charakterze losowym, takich jak powodzie, susza i przymrozki wiosenne, możliwe są także:

• spowolnienie dynamiki sprzedaży nowych samochodów, głównie w kanale dealerskim i finansowanych przez firmy leasingowe, co może się przełożyć na niższą sprzedaż ubezpieczeń komunikacyjnych;
• spowolnienie dynamiki składki przypisanej brutto, głównie w konsekwencji osiągniętej w ostatnich latach rentowności portfela ubezpieczeń komunikacyjnych, a tym samym rywalizacja o klienta poprzez aktywną politykę cenową konkurentów;
• spowolnienie wzrostu gospodarczego w Polsce – trudniejsza sytuacja finansowa firm może wpłynąć na wzrost ryzyka kredytowego, zwiększenie szkodowości portfela ubezpieczeń finansowych oraz wyhamowanie dynamiki składki przypisanej brutto zarówno w ubezpieczeniach komunikacyjnych (głównie leasing), jak i majątkowych;
• perspektywa niższych stóp procentowych i ich wpływ na sektor ubezpieczeń;
• wzrost cen części zamiennych na skutek spadku wartości złotego wobec euro oraz ograniczonej w efekcie pandemii COVID-19 produkcji i przerwanych dostaw, co wpływa na koszty likwidacji szkód;
• wzrost szkodowości w obszarze gwarancji ubezpieczeniowych, ubezpieczeniach utraty pracy i ubezpieczeniach niskiego wkładu przy kredytach hipotecznych na skutek przedłużającej się pandemii COVID-19;
• zmniejszenie popytu na zakup ubezpieczeń dobrowolnych (z powodu wzrostu bezrobocia i spadku zatrudnienia), co może być konsekwencją utrzymującej się pandemii COVID-19;
• zmiany trendów i zachowań klientów poszukujących zindywidualizowanej oferty i elektronicznego, szybkiego sposobu zawierania umów i takiej też obsługi ubezpieczeń, co wymusza na zakładach ubezpieczeń konieczność szybkiego dostosowywania się do nowych oczekiwań;
• wzrost wyłudzeń i przestępstw ubezpieczeniowych z powodu trudniejszej sytuacji finansowej w wielu branżach, rosnącego bezrobocia i niższego zatrudnienia;
• pojawienie się kolejnych regulacji bądź obciążeń finansowych zakładów ubezpieczeń.